فیزیوتراپی پارگی رباط صلیبی: ورزش قبل و بعد عمل رباط acl
رباط صلیبی قدامی یک ساختار مهم در زانو است. این رباط به از لغزش استخوان ساق پا در زیر استخوان ران جلوگیری می‌کند. آسیب‌دیدگی رباط صلیبی باعث احساس بی‌ثباتی در زانو شده و ممکن است باعث شود شما نتوانید در فعالیت‌های پر برخورد و فعالیت‌های ورزشی شرکت کنید.
اگر زانوی شما آسیب دیده است، با کمک اقدامات فیزیوتراپی می‌توانید دامنه حرکتی زانو را بهبود بخشیده و آن را تقویت کنید. پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری برای تعیین این که آیا آسیب‌دیدگی بر رباط‌ها و ساختارهای دیگر زانوی شما تأثیر گذاشته است یا نه نیز انجام دهد.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های برنامه توان‌بخشی رباط صلیبی این است که چگونه می‌توان از بروز مشکلات بیشتر در زانو جلوگیری کرد. باید برای تعیین متغیرهایی که در آسیب‌دیدگی تأثیر داشته‌اند و روش‌های تمرینی برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی‌های بیشتر رباط صلیبی با متخصص فیزیوتراپی همکاری کنید.
فیزیوتراپی یک مرحله مهم در توان‌بخشی‌های پس از آسیب‌دیدگی رباط صلیبی است و کمک زیادی به کاهش درد و ارتقای توانایی‌های فیزیکی شما می‌کند. همچنین کمک می‌کند تا دوره توان‌بخشی بدون مشکل ادامه یابد. متخصصین مرکز فیزیوتراپی و توان‌بخشی یادمان، درمان را با انجام اقداماتی برای بازیابی حرکتی و انعطاف‌پذیری و کنترل درد شروع می‌کنند. به علاوه، آنها برنامه ورزشی را مطابق با شرایط بیمار ارائه می‌دهند تا بتواند برنامه توان‌بخشی خود را در منزل ادامه دهد.
زمانی که اهداف محقق شد، بیماران باید پس از ارزیابی
برنامه تقویتی را شروع کنند. این اقدامات درمانی همچنین به افزاش استقامت، ثبات و کنترل حرکات نیز کمک می‌کند.
مرحله نهایی بازبینی اهداف بیمار برای بازگشت او به میادین ورزشی یا محل کار است. از این به بعد دست‌یابی به اهداف درمان و انجام تمرینات ورزشی برای این منظور ساده‌تر خواهد بود.
علت پارگی رباط صلیبی
رباط صلیبی یکی از مهم‌ترین بافت‌ها (رباط) هایی است که استخوان ران (فیمور) را به استخوان ساق پا (تیبیا) در مفصل زانو وصل می‌کند. در موارد زیر ممکن است این رباط دچار پارگی شود:
• در حالی که کف پا ثابت روی زمین قرار دارد، زانو بچرخد
• ایستادن ناگهانی در هنگامی که می‌دوید
• انتقال ناگهانی وزن از روی یک پا به پای دیگر
• پرش و فرود آمدن با زانوی باز
• کشش زانو بیش از دامنه حرکتی طبیعی آن
• وارد آمدن ضربه مستقیم به زانو
آسیب‌دیدگی رباط صلیبی چگونه احساس می‌شود؟
زمانی که رباط صلیبی پاره شود، درد شدید و تیزی احساس کرده و صدای تق‌تق بلندی خواهید شنید. شما ممکن است نتوانید روی پای آسیب دیده راه بروید زیرا مفصل زانو نمی‌تواند وزن بدن شما را تحمل کند. معمولاً زانو بلافاصله متورم می‌شود (در مدت یک دقیقه تا چند ساعت پس از آسیب‌دیدگی) و شما در هنگام راه رفتن یا انداختن وزن بدن روی آن ممکن است احساس کنید که زانوی شما خالی می‌کند.
چگونه می‌توان فهمید که رباط صلیبی پاره شده است؟
اگر شما پس از آسیب‌دیدگی زانو دچار درد شدید، پزشک یا متخصص طب فیزیکی می‌تواند تشخیص دهد که آیا رباط صلیبی (یا ساختارهای دیگر) دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند یا نه. وی می‌توانید اقدامات مناسب را برای درمان زانو به شما ارائه کند.
پزشک ممکن است تست کشش قدامی زانو را برای ارزیابی اولیه یکپارچگی رباط صلیبی انجام دهد. در این تست درمانگر در حالی که پای شما ثابت است استخوان ساق پای شما را به آرامی می‌کشد. اگر استخوان ساق پای شما در پای آسیب دیده در مقایسه با پای سالم شما بیشتر جلو آمد احتمال پارگی رباط صلیبی شما وجود دارد.
اگر احتمال پارگی رباط صلیبی شما وجود داشته باشد، توصیه می‌شود برای اطمینان به پزشک مراجعه کنید. وی احتمالاً دستور انجامام آر آی را به منظور ارزیابی اولیه ساختارهای زانوی شما می‌دهد.
ارزیابی فیزیوتراپی پس از پارگی رباط صلیبی
اگر رباط صلیبی شما پاره شده باشد، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص فیزیوتراپی ارجاع دهد تا به شما در بازیابی توانایی حرکتی طبیعی کمک کند در اولین جلسه ملاقات با متخصص فیزیوتراپی که به آن جلسه ارزیابی اولیه گفته می‌شود وی اطلاعات را در مورد شرایط و بیماری شما جمع‌آوری می‌کند تا بتواند برنامه درمانی مناسبی به شما ارائه دهد.
مواردی که در جلسه ارزیابی اولیه پس از پارگی رباط صلیبی مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از:
• سوابق پزشکی
• ارزیابی عملکرد حرکتی
• آنالیز و تحلیل نحوه راه رفتن
• معاینه دستی
• دامنه حرکتی
• قدرت عضلانی
• تورم
• ارزیابی تعادل
• انجام برخی تست‌ها و آزمون‌ها
اقدامات فیزیوتراپی پس از پارگی رباط صلیبی
زمانی که پزشک در جلسه ارزیابی اولیه، شرایط شما را مورد بررسی قرار داد یک برنامه درمانی مناسب به شما ارائه خواهد کرد. باید برای دست‌یابی به اهداف با وی همکاری نزدیکی داشته باشید و اگر در مورد تشخیص، پیش‌آگهی‌ها یا برنامه درمان سؤالی داشتید از وی بپرسید.
برخی بخش‌های برنامه درمانی برای پارگی رباط صلیبی عبارتند از:
کنترل درد
پزشک می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلف درمانی به کاهش درد زانو کمک کند. بسته یخ ممکن است به کاهش تورم کمک کند و گاهی اوقات نیز تحریک الکتریکی عصب در زانو باعث کاهش درد می‌شود.
آموزش راه رفتن
اگر شما به کمک ابزارهای کمکی مانند عصای زیر بغل راه می‌روید، متخصص فیزیوتراپی، نحوه استفاده درست از این ابزارها را آموزش می‌دهد. وی همچنین به شما کمک می‌کند تا بتوانید به تدریج بدون استفاده از این ابزارهای کمکی و عصاها راه بروید.
مدیریت تورم
اصول استراحت، استفاده از یخ، کمپرس کردن و بالا نگه داشتن پا یکی از بهترین روش‌های کاهش تورم در زانو است.
بهبود انقباض عضلات چهار سر ران
پس از پاره شدن رباط صلیبی، عضلات چهار سر ران در بالا ران به صورت عمودی ایستاده و نمی‌توانند به درستی کار کنند. یکی از مهم‌ترین اهداف فیزیوتراپی پس از آسیب‌دیدگی زانو، بازیابی کنترل عضلات چهار سر ران است. متخصص فیزیوتراپی ممکن است از نوعی از تحریک الکتریک به نام NMES یا تحریک روسی به این منظور استفاده کند. انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات چهار سر ران مانند بالا نگه داشتن پا به طور مستقیم و صاف نیز ممکن است به شما توصیه شوند.
تمرینات تقویتی
علاوه بر انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات چهار سر ران، انجام تمرینات ورزشی تقویتی دیگر برای افزایش قدرت عضلات همسترینگ و عضلات لگن نیز ممکن است در دوره توان‌بخشی پارگی رباط صلیبی ضرورت یابند.
تمرینات دامنه حرکتی
پس از پارگی رباط صلیبی، درد و تورم در زانو ممکن است باعث محدود شدن دامنه حرکتی این مفصل شود. تمرینات دامنه حرکتی زانو به بهبود توانایی حرکتی و نرمالیزه کردن نحوه انجام این حرکات نیز کمک کند.
تمرینات تعادلی
پس از آسیب‌دیدگی زانو، شما ممکن است متوجه شوید که در حفظ تعادل خود روی پای آسیب دیده با مشکلاتی مواجه هستید. انجام تمرینات تعادلی با استفاده از تخته تعادل ممکن است برای بازیابی تعادل یا آگاهی نسبت به بدن پس از آسیب‌دیدگی کمک کند.
تمرینات پلومتریک
اگر شما برنامه‌ای برای انجام فعالیت‌های ورزشی سطح بالا دارید، برنامه متخصص فیزیوتراپی برای شما شامل آموزش‌های پلی متریک نیز می‌شود. آموزش نحوه درست پرش و فرود آمدن می‌تواند به بازیابی اعتماد به نفس شما که برای بازگشت به رقابت‌های ورزشی بسیار مهم است کمک می‌کند.
ورزش
متخصصین فیزیوتراپی و توان‌بخشی پس از معاینه بیمار ورزش‌های متناسب با شدت آسیب‌دیدگی را به وی آموزش خواهند داد. (این ورزش‌ها باید حتماً تحت نظر پزشک انجام شود).
تمرین برای عضلات چهار سر ران
این تمرین برای حفظ حجم عضلات در ران (عضلات چهار سر ران) و تقویت زانو انجام می‌شود.
• روی کمر دراز بکشید و زانوی خود را به طور کامل باز کرده و صاف کنید.
• عضلات جلوی ران خود را (عضلات چهار سر ران) منقبض کرده و زانو را صاف نگه دارید
• اگر این تمرین را به درستی انجام دهید، کشکک زانو کمی به سمت بالا و به سمت عضلات ران می‌لغزد
• حرکت انقباضی عضلات چهار سر ران باید باعث صاف شدن زانو شوند و آن را به سمت رختخواب یا زمین بکشد. هر انقباض را به مدت 5 ثانیه حفظ کنید.
• این حرکت را 3 تا چهار مرتبه در روز حداقل به تعداد 20 مرتبه تکرار کنید تا بتوانید زانوی آسیب دیده خود را به اندازه زانوی سالم خود صاف کنید.
حائل کردن برای صاف کردن زانو
• به پشت دراز بکشید و یک حوله لوله شده را در زیر پاشنه پای خود قرار دهید یا روی یک صندلی بنشینید و پاشنه پای خود را روی یک میز عسلی قرار دهید.
• زانوی خود را صاف کرده و شل نگه دارید
• اگر زانوی شما به طور کامل صاف نمی‌شود، می‌توانید یک وزنه 1 تا 2.5 کیلویی روی ران خود و درست بالای کشکک زانو قرار دهید.
• سعی کنید این وضعیت را به مدت 5 دقیقه حفظ کنید و سه مرتبه در روزان را انجام دهید. در حالی که این وضعیت را نگه می‌دارد سعی کنید تمرین عضلات چهار سر ران را نیز انجام دهید.
کشیدن پاشنه پا برای بازیابی فلکشن (خم کردن) زانو
• در حالی که روی کمر خود دراز کشیده‌اید، به طور فعال، پاشنه پای خود را به سمت عقب بکشید تا زانوی شما خم شود. حالت خم زانو را تا زمانی که در جلوی آن کشش را احساس کنید حفظ نمایید.
• این حالت خمش را به مدت 5 ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی آن را شل کرده و زانوی خود را صاف کنید.
• در حالی که زانوی شما صاف است، تمرین عضلات چهار سر ران را انجام دهید. این تمرین را تا زمانی که بتوانید زانوی آسیب دیده خود را به اندازه زانوی سالم خود خم کنید ادامه دهید.
• همچنین، زمانی که شما شروع به تمرین فلکشن می‌کنید، می‌توانید از یک حوله برای کشیدن پاشنه پای خود به سمت عقب کمک بگیرید.
• این تمرین را 3 مرتبه در روز و هر بار به تعداد 20 بار تکرار کنید.
بلند کردن پای صاف
کیفیت انقباض عضلانی در این تمرین مهم‌تر از توانایی بلند کردن پا است!
• عضلات چهار سر ران خود را تا آنجا که می‌توانید منقبض کنید و پشت زانوی خود را به سمت زمین فشار دهید.
• این عضلات را بیشتر منقبض کنید!
• پاشنه پای خود را به اندازه 10 تا 15 سانتی‌متر از روی زمین بلند کنید.
• عضلات چهار سر ران خود را باز هم بیشتر منقبض کنید/
• پای خود را پایین بیاورید و پاشنه خود را روی زمین قرار دهید. عضلات چهار سر ران خود را تا آنجا که می‌توانید منقبض نگه دارید.
• این عضلات را باز هم بیشتر منقبض کنید.
• عضلات خود را شل کرده و تمرین را دوباره تکرار کنید.
اگر در زمانی که تلاش می‌کنید پای خود را از روی زمین بلند کنید، زانوی شما خم می‌شود، این تمرین را انجام ندهید. سعی کنید تمرینات عضلات چهار سر ران را انجام دهید تا بتوانید بدون نیاز به خم کردن زانوها، پای خود را از روی زمین بلند کنید.
دوچرخه ثابت
از یک دوچرخه ثابت برای حرکت دادن مفصل زانو و افزایش توانایی خمشی زانو استفاده کنید.
اگر شما نمی‌توانید به طور کامل رکاب بزنید، با پای آسیب دیده خود، رکاب را تا اندازه‌ای که می‌توانید حرکت دهید تا به مرور زمان بتوانید به کمک دو پا به طور کامل رکاب بزیند. بیشتر افراد می‌توانند در ابتدا به طور کامل به سمت عقب رکاب بزنند و سپس به سمت جلو این کار را انجام خواهند داد.
شما احتمالاً می‌توانید به مدت 10 تا 20 دقیقه در روز بدون مقاومت رکاب بزنید. ارتفاع زین دوچرخه را به گونه تنظیم کنید که در هنگام رکاب زدن زانوی شما به طور کامل باز شود و پاشنه پا به طور کامل روی رکاب قرار گیرد. شما باید در حالی که پایتان به طور کامل روی رکاب قرار دارد رکاب بزنید.
اگر درد زانو ادامه یافت، چه باید کرد؟
در صورتی که شما به منظور درمان پارگی رباط صلیبی در برنامه‌های فیزیوتراپی شرکت کرده‌اید تا توانایی‌های حرکتی و عملکردی زانوی شما بازگردد اما هنوز احساس ناپایداری در زانوی خود دارید احتمالاً باید روش‌های درمانی جراحی را برای ترمیم رباط صلیبی خود مورد توجه قرار دهید. شما باید برای تصمیم‌گیری در این مورد و همچنین انتخاب بهترین روش درمان برای پارگی رباط صلیبی و این که آیا انجام عمل جراحی مناسب شرایط شما هست یا نه با پزشک مشورت کنید. به طور عمومی، اگر شما می‌خواهید در فعالیت‌های ورزشی سطح بالا که نیاز به دویدن، حرکت و توقف یا پرش دارند شرکت کنید احتمالاً باید رباط صلیبی خود را ترمیم کنید.
اگر شما عمل جراحی زانو انجام داده باشید، ممکن است پس از ترمیم رباط صلیبی و به منظور کمک به بازیابی فعالیت‌ها و عملکردهای نرمال و طبیعی خود به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید. پزشک می‌تواند با استفاده از پروتکل پس از عمل رباط صلیبی به شما کمک کند تا بتوانید به سرعت و با اطمینان زانوی خود را حرکت دهید.
اگر زانوی شما دچار آسیب‌دیدگی شده است و رباط صلیبی شما هم پیچ خورده است باید برای بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات، کاهش درد و تورم در زانو و کمک به بازیابی عملکردها به اندازه قبل از آسیب‌دیدگی در برنامه‌های فیزیوتراپی شرکت کنید.