80,949 بازدید
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
شست بدون شک مهمترین انگشت دست است و یکی از مهمترین کارکردهای آن وقتی است که با انگشت سبابه هماهنگ شده و انسان با کمک این دو انگشت با هم میتواند اشیاء کوچک را بگیرد و جابجا کند.
لازمه این کار اینست که مفاصل شست پایدار باشند. رگ به رگ شدن شست دست از آسیب های مهم دست بوده و وظیفه تشخیص و درمان های جراحی و غیر جراحی بیمار مبتلا، به عهده پزشک ارتوپد است.
آناتومی شست دست
شست سه مفصل دارد. مفصل اول که به نوک انگشت نزدیک تر است مفصل بین بندی یا اینترفالانژیال Interphalangeal joint است. مفصل دومی مفصل بین بند بزرگ شست و متاکارپ شست است.
این مفصل تقریباً در همان جایی قرار گرفته که پره پوستی بین شست و سبابه تشکیل شده است. این را مفصل متاکارپوفالانژیال Metacarpophalangeal joint میگویند. مفصل بعدی هم بین متاکارپ و استخوان های مچ قرار داشته و به آن مفصل کارپومتاکارپ Carpometacarpal joint میگویند.
رگ به رگ شدن شست دست
مهمترین مفصل شست که در پایداری آن دخالت دارد مفصل متاکارپوفالانژیال است. پایداری این مفصل تا حدود زیادی براثر لیگامان های اطراف این مفصل تأمین میشود. این لیگامان ها موجب میشوند تا شست بتواند در بعضی جهات به راحتی حرکت کرده و در بعضی جهات دیگر کمتر حرکت کند.
وقتی براثر یک نیروی شدید شست بیش از حد از سبابه دور میشود ممکن است بعضی از این لیگامان ها در مفصل متاکارپوفالانژیال پاره شده و شست به اصطلاح رگ به رگ شود.
دور شدن شدید شست و سبابه ممکن است در حین بعضی ورزش ها اتفاق بیفتد مثلاً براثر ضربه دسته چوب اسکی به شست دست. به همین علت آسیبی که در آن این لیگامان پاره میشود را شست اسکی بازان Skier’s thumb هم میگویند.
علائم پارگی لیگامان شست دست
بلافاصله بعد از ضربه ایکه موجب پارگی لیگامان در مفصل متاکارپوفالانژیال شست میشود این مفصل بشدت دردناک شده و ممکن است متورم و کبود شود.
اگر این ضایعه به درستی درمان نشود بعد از مدتی درد و تورم فروکش میکند ولی به علت عدم بهبود پارگی لیگامان مفصل متاکارپوفالانژیال، این مفصل ناپایدار میشود. تاثیر مستقیم این ناپایداری در هنگام کار توامان شست و سبابه خود را نشان میدهد و فرد نمیتواند نوک این دو انگشت را خوب به هم فشار دهد.
مفصل یاد شده ممکن است در بلند مدت دچار آرتروز شود. متاسفانه در بسیاری اوقات افراد به تصور اینکه درد و تورم این مفصل بدنبال ضربه، چیز مهمی نیست از درمان غفلت میکنند و موجب باقی ماندن عوارض جبران ناپذیری در دست خود میشوند.
درمان رگ به رگ شدن شست دست
اگر بدنبال ضربه لیگامان مفصل متاکارپوفالانژیال شست پارگی ناقص پیدا کند معمولاً پزشک ارتوپد شست را بمدت شش هفته بیحرکت میکند تا در این مدت لیگامان پاره شده بهبود یابد. این بیحرکتی با استفاده از اسپلیت یا گچ اسپیکای شست انجام میشود.
اسپلینت شست دست
در صورت پارگی کامل لیگامان، پزشک ارتوپد معمولا اقدام به جراحی لیگامان پاره شده میکند. ( در نیمی از موارد پارگی کامل این لیگامان، تاندون شست در بین دو سر پاره شده لیگامان گیر کرده و مانع از نزدیک شدن و جوش خوردن محل پارگی میشود به همین علت درمان آن معمولا به توسط عمل جراحی است).
بعد از جراحی هم شست بمدت حدود شش هفته در آتل یا گچ اسپایکا باقی میماند تا بهبود یابد.
این مقاله چقدر مفید بود ؟
لطفا در زیر امتیاز بدهید