62,489 بازدید
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
یکی از آسیب های عضلات پشت ساق کشیدگی و پارگی آنها است. این آسیب در افراد میانسالی که فعالیت های بدنی سنگین و ورزشی انجام میدهند بیشتر دیده میشود. در ورزش هایی که جهت حرکت فرد به ناگهان تغییر میکند مانند بسکتبال، دویدن در زمین ها ناهموار و سراشیبی و یا در تنیس این آسیب بیشتر ایجاد میگردد.
مکانیسم ایجاد و علائم آسیب عضلات پشت ساق بسیار شبیه به آسیب تاندون آشیل است با این تفاوت که محل آن متفاوت میباشد. در آسیب های تاندون آشیل محل آسیب و درد در پشت و پایین ساق و بر روی تاندون است در حالیکه در آسیب های عضلات پشت ساق این محل بالاتر و در پشت و وسط ساق میباشد.
پارگی عضلات پشت ساق میتواند براثر ضرب مستقیم به آنها مانند ضربه لگد بازیکن حریف به پشت ساق ایجاد شود.
عضلات پشت ساق دو تا هستند. عضله بزرگتر گاستروکنمیوس Gastrocnemius muscle نامیده میشود. عضله بین گاستروکنمیوس و استخوان های ساق عضله سولئوس Soleus muscle است که کوچکتر بوده و در واقع در زیر گاستروکنمیوس قرار گرفته است.
این دو عضله در پایین به توسط تاندون مشترک خود که تاندون آشیل نامیده میشود به استخوان پاشنه متصل میگردد. هر دو این عضلات با انقباض خود موجب پایین آمدن کف پا میشوند.
عضله گاستروکنمیوس در بالاتر از زانو به کندیل های استخوان ران میچسبد پس انقباض آن موجب خم شدن زانو هم میشود. وقتی زانو خم شده است پایین آوردن کف پا فقط به عهده عضله سولئوس است.
آسیب ها عضلات پشت ساق به سه درجه تقسیم میشوند که عبارتند از
- درجه یک Grade 1 : در این گروه از آسیب ها فیبرهای عضلات کشیده شده اند و در تعدادی از آنها پارگی های ظریف و میکروسکوپی ایجاد شده است. عضلات پشت ساق دردناک میشوند. با این حال ورزشکار میتواند به ورزش خود ادامه دهد. درد کشیدگی در پشت ساق تا یکی دو هفته باقی میماند.
- درجه دو Grade 2 : در این گروه از آسیب ها فیبرهای عضلانی پشت ساق بطور نسبی و ناقص پاره شده اند. بیماران درد شدیدی در پشت ساق دارند که با راه رفتن بیشتر میشود. پشت ساق متورم بوده و درد با پایین آوردن کف پا بیشتر میشود.
- درجه سه Grade 3 : در این گروه از آسیب ها فیبرهای عضلانی پشت ساق بطور کامل پاره میشوند. در این بیماران درد شدید و ناگهانی در پشت ساق ایجاد میشود. پشت ساق متورم و کبود شده و بیمار نمیتواند کف پا را به پایین بیاورد. ممکن است در نگاه به پشت ساق بتوان جابجا شدن عضلات به سمت بالا را مشاهده کرد.
تفاوت محل های پارگی عضله پشت ساق و تاندون آشیل و خونریزی ناشی از پارگی عضله
همانطور که گفته شد آسیب عضلات پشت ساق بیشتر در افراد میانسال دیده میشود. در این افراد توانایی انعطاف پذیری عضلات کم شده و در هنگامی که این عضلات تحت نیروهای کششی قرار میگیرند بیشتر احتمال پارگی دارند گرچه حتی آماده ترین عضلات هم اگر تحت نیروهای کششی بسیار قوی قرار گیرند پاره میشوند.
محل پارگی عضلات پشت ساق معمولا در ضعیف ترین قسمت آنها یعنی محل اتصال فیبرهای عضلانی به تاندون آشیل است.
با پاره شدن عضلات که ممکن است با احساس صدا همراه باشد درد شدید و ناگهانی در پشت ساق احساس میشود. بعد از پارگی، انقباض عضله دردناک میشود و هرگونه تلاش برای پایین آوردن کف پا به جهت اینکه مستلزم انقباض عضلات است موجب بروز درد میشود.
محل درد در پشت و پایین ساق و بیشتر در سمت داخلی است. در پارگی های شدید، عضلات پشت ساق متورم شده و بعد از یکی دو روز پوست پشت ساق کبود میگردد.
فشار دادن عضلات پشت ساق با انگشت در این بیماران بخصوص فشار به سمت داخلی عضلات موجب افزایش درد میشود. ممکن است در حین فشار ملایم با انگشت به پشت ساق، پزشک متوجه یک فرورفتگی شود که در واقع محل پارگی است. بالا آوردن کف پای بیمار موجب بیشتر شدن درد میشود.
درمان این بیماران معمولا بصورت غیر جراحی است.
مهمترین اقدامات درمانی عبارتند از
- بلافاصله بعد از آسیب، سرد کردن عضلات پشت ساق با کیسه حاوی خرده های یخ. سرمای موضعی برای ۱۵-۱۰ دقیقه که هر ساعت تکرار میشود
- استراحت و کمتر ایستادن و کمتر راه رفتن تا چند روز
- بستن کف پا و ساق با باند کشی با فشار ملایم به منظور کاهش تورم
- دراز کشیدن و بالا نگه داشتن ساق بالاتر از سطح قلب
- استفاده از دو عصای زیر بغل به مدت ۲-۱ هفته
- بیحرکت کردن مچ پا برای چند روز با آتل یا اسپلینت
بعد از یکی دو هفته درد بیمار بتدریج کاهش میابد. در این حال بیمار میتواند بتدریج در همان حال که از دو عصای زیر بغل استفاده میکند کف پای آسیب دیده را بر روی زمین فشار دهد.
بعد از آن میتوان نرمش های کششی ساق را تحت نظر فیزیوتراپ شروع کرد. این نرمش ها قابلیت انعطاف عضلات و تاندون پشت ساق را افزایش میدهند. بتدریج و در طی چند هفته بعد نرمش های تقویتی عضلات ساق هم به نرمش های کششی اضافه میشود.
بیمار معمولا میتواند بعد از ۸-۶ هفته به راحتی و بدو کمک عصا راه برود. البته توانایی های کامل حرکتی و ورزشی نیاز به ماهها تمرین و نرمش دارند.
بعد ار پارگی عضلات پشت ساق بافت فیبرو سفتی در محل پارگی ایجاد میشود که ممکن است بتوان آن را در پشت ساق لمس کرد. این بافت ممکن است موجب ماندگار شدن دردی مزمن در محل شود که احتمال دارد تا ماهها باقی بماند. این بافت فیبرو قابلیت انعطاف خوبی ندارد و ممکن است موجب افزایش احتمال پارگی هایی در همان محل در آینده و بدنبال ضربه شود.
این مقاله چقدر مفید بود ؟
لطفا در زیر امتیاز بدهید