انواع تمرینات ورزشی

برای افزایش سریع قدرت عضلانی عضلات باید در برابر مقاومت بیشتری منقبض شوند. با افزایش قدرت عضله باید بر میزان مقاومت اعمالی نیز افزوده شود. انواع تمرینات ورزشی متعددی برای بهبود قدرت عضلانی و افزایش آمادگی جسمانی وجود دارند که در ادامه به آن ها اشاری می کنیم.

تمرینات ایزوتونیک

تمرینات ایزوتونیک یا پویا سبب تغییر طول عضله در هنگام اعمال مقاومت می شوند مثلا زانو را در هنگام اعمال مقاومت بشدت باز و بسته کند.این تمرینات به سه شکل می تواند انجام شود: تمرینات ویژه در برابر وزن بدن مثل بالا کشیدن یا فرو بردن بدن در آب  کارهای دستی سنگین یا فعالیت های ورزشی سنگین و قوی.

در این روش امکان رسیدن به قدرت حداکثر امکانپذیر نیست زیرا میزان افزایش مقاومت در این روش مشخص نیست. تمرینات یا مقاومت بیشتر علیه مقاومات خارجی متغیر نظیر وزنه. این روش موجب می شود که برای بدست آوردن قدرت,پتانسیل زیادی فراهم شود زیرا مقاومت بطور پیشرونده ای افزایش می یابد و گروه های عضلانی می توانند علیه مقاومت زیاد کار کنند. چندین تکنیک جهانی پذیرفته شده از انواع تمرینات ایزوتونیک وجود دارند که عبارتند از :روش اکسفورد , روش مک کویین و روش دلوروم و اتکینز

تمرینات ایزومتریک

تمرینات ایزومتریک یا ایستا تمریناتی اند که عضله در برابر مقاومت خارجی منقبض می شود و نیرو اعمال می کند ولی طول آن تغییر نمی کن و نیز در قسمت های مختلف بدن حرکت ایجاد نمی کند. انجام تمرینات ایزومتریک علیه یک مقاومت در بالا بردن قدرت عضله مفید بوده ولی محدودیت هایی دارد.

تمرينات ايزوكنتيک‌

در اين تمرينات نيروی ثابت به بدن اعمال نمی شود بلكه حسب موقعيت بدن نيروی متناسبی به بدن وارد می شود و در عوض سرعت حركت اعضای بدن بطور ثابت صورت می گيرد.در حقيقت كار كردن برای افزايش قدرت يعنی كار كردن با وزنه به صورتی كه عضلات تحت فشار قرار گيرند . البته تمرينات ايزوكنتيک شايد بهترين روش باشد ولی دسترسی به وسايل آن مشكل است . اما روش ايزومتريک بدون كمترين وسيله خاص و روش ايزوتونيک با وسايل ساده تر قابل اجرا است . انتخاب نوع تمرينات بر حسب نياز و امكان دسترسی به وسايل صورت می گيرد

تمرینات اینتروال

تمرینات اینتروال یا متناوب شامل مراحل تمرین و استراحت می باشد.در تمرینات اینتروال دستگاه فسفاژن می تواند ATP بیشتر و دستگاه اسید لاکتیک ATP کمتری تولید می کند.در نتیجه تجمع اسید لاکتیک کمتر وخستگی متعاقب ان نیز کمتر دیده می شود.

یک مثال: دو ۸۰۰ متر را در نظر بگیرید اگر شما ۱۰۰ متر سریع،۱۰۰ متر اهسته(استراحت فعال)بدوید تا ۸۰۰ متر را به پایان برسانید تمرین شما اینتروال بوده است.با انجام تمرینات شدید و کوتاه مدت دستگاه غیر هوازی و با انجام تمرینات سبک و طولانی دستگاه هوازی توسعه و گسترش می یابد.

استراحت در تمرینات Interval می تواند بصورت فعال یا غیر فعال صورت گیرد.استراحت فعال سبب بهبود دستگاه اسید لاکتیک می گردد.مثلا دویدن های ارام و راه رفتن های سریع هنگام استراحت استراحت فعال محسوب می شود.  تمرینات اینتروال بر اساس مراحل تمرین، استراحت، ست و تکرار چیده می شوند.

با توجه به جدول فوق ۵ بار ۱۰۰ متر و با استراحت متعاقب آن ۲ بار انجام می شود یعنی شما در پایان ۱۰ بار دو ۱۰۰ متر را در دو مرحله انجام دادهاید.شما نیز با توجه به جدول فوق می توانید انواع تمرینات را در برنامه تمرین خود بگنجانید.

تمرینات هوازی و بی هوازی

تمرین هوازی

به انواع ورزش هایی كه بطور مستمر و طولانی مدت (بیش از 2 دقیقه) طول می‌كشند و ضربان قلب در هنگام تمرین كمتر از 70درصد حداكثر ضربان قلب می‌باشد تمرینات هوازی و یا زیر بیشینه گفته می‌شود. دویدن و پیاده‌روی دوچرخه‌سواری، شنا در مسافتهای طولانی مدت از انواع تمرینات هوازی هستند. تمرینات هوازی به دو روش صورت می‌گیرد: 1ـ روش تداومی 2ـ روش تناوبی(اینتروال) ، در روش تداومی فرد بدون استراحت به تمرین می‌پردازد مثلاً 20 دقیقه دویدن پیوسته و بدون استراحت ولی در روش تناوبی فرد مابین تمرین كردن استراحت می‌كند.

معمولاً زمان استراحت با زمان فعالیت در تمرینات تناوبی هوازی برابر است. به عنوان مثال یك دقیقه دویدن و یك دقیقه استراحت كردن (استراحت فعال مثل راه رفتن) یك تمرین اینتروال هوازی محسوب می‌شود. انرژی مورد نیاز برای انجام تمرینات هوازی از گلوكز و چربی تامین می‌شود بنابراین برای كاهش چربیی خون و یا كاهش وزن چربی بدن، تمرین هوازی بهترین نوع تمرین است.

تمرین بی‌هوازی

تمرینات بی‌هوازی یا بیشینه به ورزش هایی گفته می‌شود كه برای مدت زمان كوتاه (كمتر از 2 دقیقه) و با شدت بیش از 70 درصد حداكثر ضربان قلب صورت می‌گیرد. ورزشهای مثل دوی سرعت 100 متر و یا 800 متر همچنین ورزش های گروهی مثل فوتبال، بسكتبال، والیبال از نوع تمرینات بی‌هوازی محسوب می‌شوند. هر چند زمان ورزش های گروهی مذكور بیش از 2 دقیقه طول می‌كشد ولی باید توجه داشت یك فوتبالیست هنگام 90 دقیقه بازی فوتبال تمام مدت بطور پیوسته در حال دویدن نیست بلكه در بین فعالیت به استراحت و یا تماشای بازی نیز می پردازد بنابراین این گونه ورزش ها در طبقه تمرینات بی‌هوازی جا می‌گیرند.

از نشانه‌های تمرین بی‌هوازی افزایش بیش از حد ضربان قلب هنگام تمرین و تجمع اسیدلاكتیك در عضلات فعال و خستگی مفرط می باشد بطوری كه اگر شدت تمرین بالا باشد مثل مسابقه دویدن 800 متر فرد پس از مسابقه نیاز به زمان زیادی برای بازسازی انرژی از دست رفته و استراحت دارد.  یك آزمون ساده برای اینكه شما متوجه شوید كه فعالیت شما از كدام نوع تمرین می باشد این است كه اگر هنگام تمرین بتوانید صحبت بكنید، تمرین شما از نوع هوازی می‌باشد و اگر نتوانید صحبت كنید و اصطلاحاً نفس، نفس بزنید، نوع تمرین شما بی هوازی خواهد بود.

انرژی مورد نیاز برای انجام تمرینات بی‌هوازی از گلوكز (قند خون) تأمین می‌شود. تمرینات بی‌هوازی را می‌توان به صورت تناوبی نیز انجام داد ولی زمان استراحت 2 تا 4 برابر زمان فعالیت می‌باشد، به عنوان مثال 5 ثانیه دویدن با شدت بیش از 70 درصد حداكثر ضربان قلب و 20 ثانیه استراحت كردن یك تمرین بی‌هوازی محسوب می‌شود.

تمرینات پلایومتریک

باعث افزایش توان غیر هوازی عضلات می گردد.کلا” این تمرینات بصورت انواع جهش ها و پرش ها صورت می گیرد. مثلا پرش به سمت بالا و شنا سویدی بصورت پرشی سبب تقویت و افزایش توان غیر هوازی هر کدام از عضلات مربوطه خواهد شد.هشدار:اگر از آمادگی جسمانی خوبی برخوردار نیستید تمرینات پلایومتریک را انجام ندهید چون در این حالت احتمال مصدومیت زیاد است.مشاهده توضیحات بیشتر در مورد تمرینات پلایومتریک ، کلیک کنید

تمرینات ایستگاهی

این تمرینات به گونه ای است که در چند مرحله به نام ایستگاه فعالیت های ورزشی مختلف انجام می گیرد.این تمرین تشابه زیادی با تمرینات اینتروال دارد و بi صورت تمرین و استراحت متناوب انجام می گیرد. نکته: هرچه تمرین مربوط به یک ایستگاه سبک تر باشد استراحت متعاقب ان نیز باید کمتر باشد و در کل استراحت مربوط به هر ایستگاه با توجه به به شدت آن تعیین می شود.

مثال: ایستگاه ها:پرس سینه، پرش جفت پا، کرانچ، بارفیکس، اسکوات پرشی، بالا رفتن از طناب، دوسرعت ،فیله کمر، طناب زدن

تمرینات استقامتی

تمریناتی که طولانی مدت و با شدت کم اجرا می گردد و دو نوع است :

۱-استقامت عمومی ۲-استقامت موضعی

الف) تمرینات استقامت عمومی

این گونه تمرینات شامل تمریناتی است که در جهت تقویت سیستم قلبی ــ تنفسی انجام میگیرد.این گونه تمرینات شامل دو، شنا، جاگینگ(در جا دویدن)، طناب زدن،دوچرخه سواری و … می باشد.

ب)تمرینات استقامت موضعی

این تمرینات شامل تمریناتی است که در جهت تقویت یک یا چند عضله انجام می گیرد.مانند تمرینات با وزنه.(وزنه کم تکرار بالا).

تمرینات با وزنه

تمرین با وزنه های سنگین با تکرار کم بیشتر از تمرین با وزنه های سبک با تکرار زیاد بر افزایش قدرت تاثیر دارد. در انجام تمرینات با وزنه باید دو اصل مهم را مد نظر قرار داد:

• ۱-اصل اضافه بار 
• 2-اصل اجرای سیستماتیک برنامه تمرینی

الف)اصل اضافه بار

اگر شما مدتی یک برنامه تمرینی را انجام دهید و بر شدت آن نیافزایید بدن با این نوع تمرین سازگاری پیدا کرده و پیشرفت بصورت بسیار کندی انجام می گیرد.مثلا اگر شما با یک وزنه ۲۰ کیلویی می توانید ۱۰ تکرار انجام دهید، می توانید با افزودن ۲ کیلوگرم همان حرکت را با تکرار کمتر انجام دهید.با در نظر گرفتن این اصل می توانید به پیشرفت های چشمگیری دست یابید.

ب)اصل اجرای سیستماتیک برنامه تمرینی

نظم و ترتیب در اجرای حرکات تمرین با وزنه از اهمیت ویژهای برخوردار است. یعنی شما باید ابتدا عضلات بزرگتان را تمرین دهید.مثلا پرس سینه نسبت به پشت بازو در اولویت قرار دارد چون شما با خسته کردن پشت بازوها دیگر قادر نخواهید بود عضلات سینه را به خوبی تمرین دهید.

تمرینات PNF

ترکیبی از انقباض یا کشش و ریلاکس کردن عضلات آگونیست و آنتاگونیست می باشد. روش های مختلف این کشش:   SH, CR, HR, CRAC

سایر فوائد PNF

• افزایش تعادل، قدرت، توسعه ثبات در مفصل
• افزایش استقامت و بالا بردن جریان خون
• بالا رفتن هماهنگی
• آرامش و ریلكس شدن عضله

توصیه هایی برای انجام کشش PNF

با به حرکت در آوردن مفصل تا انتهای دامنه حرکتی، در گروه عضلات بزرگ کشش ایجاد کنید.پیش از کشیدن گروه عضلانی بزرگ ،انقباض ایزومتریکی به مدت 5 الی 6 ثانیه انجام دهید.همزمان با اینکه عضله در نقطه جدید وادار به کشش استاتیک می شود، گروه عضلانی منقبض شده را ریلاکس کنید. اساسا تمرینات کششی(PNF ) بعنوان شکلی از تمرینات توانبخشی توسعه پیدا کرده است ، و نتیجه آن بسیار قابل اجرا و موثر می باشد.

همچنین کششPNF برای گروه عضلات هدف گیری شده خاص عالی است ، و به خوبی انعطاف پذیری و دامنه حرکتی را افزایش می دهد، این نوع از تمرینات مقاومت عضلانی را نیزبهبود می دهند. هشـــدار در هنگام اجرای تمرینات کششی (PNF ) لازم است برخی موارد احتیاطی به کار گرفته شود، در غیر این صورت تمرینات کششی می توانند فشار را به گروه عضلات هدفمند اضافه کنند ودر نتیجه ریسک آسیب به بافتهای نرم را نیز افزایش دهند . در مرحله بدنسازی قبل از رسیدن به حداکثر فعالیت ، احتیاطهای لازم خطر آسیب دیدن را کم می کند. گرم کردن به طور کامل قبل از انجام هر شکلی از تمرینات کششی نکته مهم وحیاتی است

تمرینات فارتلک

در واقع این تمرین بازی با سرعت نامیده می شود و نوعی تمرین استقامتی می باشد.این نوع تمرین در تپه ها کوه و طبیعت به صورت دویدن های ارام و سریع،قدم زدن و در جا دویدن انجام می شود.جهت تنوع در تمرینات و جلوگیری از تمرین زدگی می توان از این نوع تمرین بهره جست.