آسیب های دوچرخه سواری

نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”

راه رفتن، دویدن و شنا کردن فعالیت هایی هستند که از لحاظ مصرف انرژی بهره وری بالایی ندارند. بسیاری از حیوانات در طی مسافت های طولانی، نسبت به انسان انرژی کمتری مصرف میکنند.

یکی از ابزارهایی که بشر برای حل این نقیصه از آن استفاده کرده دوچرخه است. با استفاده از دوچرخه کارآیی و بهره وری مصرف انرژی انسان در طی مسافت های طولانی در حد بهره وری انرژی در پرندگان بالا میرود.

بیش از دویست سال است که مردم برای جابجایی خود، به منظور تفریح و یا برای ورزش کردن از دوچرخه استفاده میکنند.

دوچرخه و انسان

اندازه های هر دوچرخه باید با اندازه های فرد استفاده کننده از آن هماهنگ باشد. دوچرخه مانند یک لباس که میپوشیم باید اندازه ما باشد. دوچرخه در واقع امتداد اندام های حرکتی ما است و ارتباط بسیار نزدیکی بین این دو وجود دارد.

شاید کمتر وسیله ورزشی را بتوان نام برد که مانند دوچرخه بر روی بدن تاثیر بگذارد و ارگونومی آن بر روی استفاده بهتر از آن تا این اندازه موثر باشد.

این وسیله مفید جدای از منافعی که دارد میتواند موجب بروز آسیب هایی هم در بدن انسان بشود.

آسیب های دوچرخه سواری

بسیاری از مشکلات و آسیب های ایجاد شده در حین دوچرخه سواری به علت میزان نبودن ارتفاع زین، جلو و عقب بودن زین، ارتفاع دسته، فاصله دو دسته از هم، طول دسته رکاب و بسیاری متغیرهای دیگر ایجاد میشوند.

بسیاری از آسیب های دیگر هم صرفا به علت ناآشنایی ورزشکار در تعامل و استفاده درست از دوچرخه و در نتیجه تکنیک نامناسب بوجود میاید.

عامل مهم دیگر در بروز آسیب های ناشی از دوچرخه سواری و ایجاد درد های اندام، فشار بیش از حد ورزشکار به بدن خود است. وی میخواهد خیلی سریع به حد مورد انتظار خود برسد و به همین خاطر فشار زیادی به بدن وی وارد میشود.

در این حالات یا تاندون ها و رباط های وی هنوز قابلیت انعطاف لازم را برای تحمل ورزش سخت و طولانی مدت پیدا نکرده اند و یا قدرت عضلات فرد به اندازه کافی نیست.

این عدم تعادل بین قابلیت انعطاف بافت های نرم و مفاصل و کم بوده قدرت عضلانی فرد از یک طرف و فشار زیادی که ورزشکار به خود میاورد میتواند موجب بروز آسیب شود. کشیدگی های عضلاتی و تاندونی از شایعترین آسیب های دوچرخه سواری هستند که میتواند به علت همین ناهماهنگی ایجاد شود.

نیمی از دوچرخه سواران از مشکلاتی در گردن خود شاکی هستند. ناراحتی زانو در حدود ۴۰ درصد دوچرخه سواران دیده میشود و مشکلاتی در پشت و کشاله ران هم در ۳۶ درصد. تعدادی از دوچرخه سواران هم ناراحتی هایی در کمر و دست ها دارند.

از مهمترین و شایعترین آسیب ها در دوچرخه سواری آسیب به سر و صورت است. آسیب های سر از خراشیدگی و زخم های سر و صورت گرفته تا شکستگی و ضربات مغزی از جمله آسیب های احتمالی در حین دوچرخه سواری هستند.

در مقالات بعدی مشکلاتی که دوچرخه سواری میتواند در اندام های مختلف بدن انسان ایجاد کند مورد بحث قرار میگیرد.

آسیب های زانو در دوچرخه سواری

زانو شایعترین محل آسیب در دوچرخه سوارها است. درد زانو در یک دوچرخه سوار میتواند در جلو یا پشت و یا در طرف داخل یا خارج آن احساس شود.

درد سمت خارجی زانو

مهمترین عامل درد در سمت خارج زانو و مفصل ران دوچرخه سندروم سوار ایلیوتیبیال باند است. ایلیوتیبیال باند یک نوار بافتی پهن در سمت خارجی ران و زانو است.

وقتی این نوار بافتی قابلیت انعطاف کمی داشته باشد در حین رکاب زدن و با خم و راست شدن مکرر مفصل زانو، به کندیل خارجی استخوان ران سایش پیدا کرده و موجب درد زانو میشود. مهمترین عوامل فشار بیش از حد به ایلیوتیبیال باند عبارتند از

• ارتفاع نامناسب زین

• استفاده از دنده های سنگین

• چرخش پاها به داخل وقتی روی پدال قرار گرفته اند

• کم بودن آزادی چرخش پدال Pedal float

درد سمت داخلی زانو

مهمترین علل درد داخل زانو کشیده شدن رباط جانبی داخلی و تاندنیت و بورسیت پس آنسرینوس است. عوامل زیر در ایجاد این بیماری ها تاثیرگذار هستند

• زیاد بودن فاصله پدال ها از هم

• چرخیده بوده پاها به خارج روی پدال

• محدود بودن آزادی چرخش پدال Pedal float

چرخش پا به خارج بر روی پدال

درد جلوی زانو

مهمترین علل درد جلوی زانو در دوچرخه سواران کندرومالاسی کشکک، تاندنیت کشکک، تاندنیت چهارسر و بیماری پلیکای داخلی است. عوامل زیر در ایجاد این بیماری ها تاثیرگذار هستند

• استفاده زیاد از دنده های سنگین

• ارتفاع پایین زین یا خیلی جلو بودن آن

درد پشت زانو

مهمترین علل درد پشت زانو کشش عضلات و تاندون همسترینگ است. عوامل زیر در ایجاد این بیماری تاثیرگذار هستند

• زیاد بالا بودن یا زیاد به پشت بودن زین دوچرخه

• آزاد بودن زیاد در چرخش پدال Pedal float

چگونه دوچرخه را برای کاهش آسیب های حین دوچرخه سواری تنظیم کنیم

دوچرخه سواری ورزشی هوازی و مفرح است. با این حال در صورت مراعات نکردن اصولی خاص میتواند مانند بسیاری از ورزش های دیگر با آسیب هایی به بدن همراه باشد.

یکی از عوامل زمینه ساز این آسیب ها تنظیم نبودن دوچرخه است. دوچرخه ادامه اندام های حرکتی بدن انسان برای حرکت روی زمین است. پس باید با این اندان ها هماهنگ باشد. دقت به چند قسمت از دوچرخه برای تنظیم بودن اهمیت بیشتری دارد.

تنظیم ارتفاع زین دوچرخه تاثیر فراوانی در راحت بودن دوچرخه سوار دارد. اگر زین خیلی پایین باشد فشار زیادی به عناصر جلوی زانو مانند تاندون عضله چهارسر ران و غضروف کشکک و تاندون کشکک وارد میشود و در صورتی که زین زیادی بالا قرار گیرد همسترینگ ها در پشت زانو تحت کشش قرار گرفته و ممکن است درد پشت زانو ایجاد شود.

یک قانون خوب برای تنظیم ارتفاع زین این است که وقتی روی زین نشسته و کف پای خود را بر روی پدال قرار میدهیم و آن را در پایین ترین وضعیت خود یعنی ساعت شش قرار میدهیم زانو باید زاویه ای حدود ۳۰-۲۵ درجه داشته باشد. البته نظرات در این مورد قدری متفاوت است و بعضی مربیان زوایای کمتر و حتی صفر درجه را پیشنهاد کرده اند.

زاویه بین ران و ساق وقتی رکاب در پایین ترین وضعیت خود قرار دارد مهم است

جلو و عقب بودن زین هم تاثیر زیادی در نیروهای وارده به زانو دارد. وقتی که زین زیادی به عقب رفته است موجب کشیده شدن ایلیوتیبیال باند میشود.

یک روش خوب برای تنظیم جلو و عقب بودن زین اینست که روی زین نشسته و پای خود را بر روی پدال گذاشته و آن را در وضعیت ساعت سه قرار میدهیم. در این وضعیت ساق باید کاملا عمودی قرار گیرد یا به سخن دیگر شاقولی که از جلوی کشکک به پایین آویزان میشود باید از وسط پدال عبور کند.

شاقول در جلوی زانو

محل دیگر تنظیم دسته های دوچرخ است. دسته های دوچرخه باید حدود ۲-۱ اینچ پایینتر از سطح زین قرار گیرند. این دسته ها باید آنقدر با هم فاصله داشته باشند که در حین رکاب زدن به آرنج ها برخورد نکنند.

این فاصله باید در حدود عرض شانه دوچرخه سوار باشد. البته دسته های یک دوچرخه کوهستان را قدری بالاتر قرار میدهند. دسته ها باید طوری باشند که وقتی دوچرخه سوار بر روی زین قرار گرفته و دسته های دوچرخه را میگیرد بازوهای وی عمود بر تنه او بوده و آرنج ها کمی خم باشند.

زاویه بازو و تنه

دوچرخه سواری موجب چه آسیب هایی در ستون مهره و لگن میشود

یکی از مشکلات احتمالی دوچرخه سواران درد در ناحیه گردن و کمر است. گرچه کمردرد مشکل شایعی در همه افراد است ولی خود دوچرخه سواری بالاخص میتواند موجب فشار بیش از حد به کمر و گردن شود. یکی از علل این درد ها ارتفاع دسته های دوچرخه است.

دسته های خیلی پایین دوچرخه موجب فشار بیش از اندازه به کمر و گردن شده و موجب بروز درد در آنها میشود. از طرف دیگر برای کاهش کمردرد در حین دوچرخه سواری ستون مهره باید یک قوس با تحدب به سمت بالا داشته باشد.

استفاده از دنده های سنگین بخصوص در سربالایی میتواند موجب کمردرد شود. پس در شیب های رو به بالا باید سعی کنیم از دنده های سبکتر استفاده کنیم.

ضعف عضلات کمر در دوچرخه سوار هم از علل شایع کمردرد در دوچرخه سوار ها است. با تقویت عضلات کمر و شکم میتوانیم تا حد زیادی از این درد ها پیشگیری کنیم.

در سمت راست نشستن نامناسب و در طرف چپ نشستن مناسب بر روی دوچرخه دبده میشودبه عقب بردن سر موجب درد گردن میشود 

مفصل ران و دوچرخه

از مهمترین علل درد لگن و مفصل ران در یک فرد دوچرخه سوار میتوان از بیماری های زیر نام برد

• گیر کردن تاندون های اطراف مفصل ران : گیر کردن تاندون های اطراف مفصل ران میتواند موجب درد در کشاله ران یا در قسمت خارجی مفصل شود

• گیر کردن مفصل ران : گیر کردن یا ایمپینجمنت مفصل ران معمولا موجب احساس درد در کشاله ران میشود بخصوص وقتی که مفصل ران خم شده یا به داخل میچرخد

• پارگی لابروم : پارگی لابروم معمولا موجب درد کشاله ران میشود

مشکلات پرینه و دوچرخه

پرینه Perineum ناحیه ای بین مقعد و آلت تناسلی است. این ناحیه حاوی اعصاب و عروق خونی زیادی است که در حین دوچرخه سواری تحت فشار قرار میگیرند.

فشار به این عروق و اعصاب بخصوص عصب پودندال میتواند موجب احساس گزگز و بیحس در ناحیه پرینه و همچنین اختلال موقت در عملکرد جنسی ورزشکار شود. اختلالات ذکر شده ممکن است تا چند روز بعد از یک دوچرخه سواری طولانی باقی بمانند.

فشار به عروق و اعصاب پودندال بر اثر فشرده شدن آنها بین استخوان لگن و زین دوچرخه

شیب زین دوچرخه به جلو و پایین موجب فشار کمتر زین به ناحیه پرینه و در نتیجه کمتر شدن احتمال بروز علائم ذکر شده میگردد. متاسفانه زین های باریک که در دوچرخه های حرفه ای استفاده میشود موجب فشار بیشتر به عروق و اعصاب پرینه میشود.

در مسافت های کوتاه مدت ممکن است استفاده از پد های ژلاتینی بتواند مقدار فشار زین به ناحیه پرینه را کاهش دهد ولی این اقدام در دوچرخه سواری های طولانی مدت کارساز نیست.

برای کاهش فشار زین به پرینه توصیه میشود

• هر چند وقت یکبار از روی زین بلند شوید و اجازه دهید ناحیه پرینه شما کمی آزاد شده و به آن فشاری وارد نشود

• جای خود بر روی زین را مرتبا تغییر دهید

• شیب زین را کمی به سمت جلو و پایین بدهید

• استفاده از شورت های مخصوص دوچرخه سواری با پد در ناحیه پرینه ممکن است کمک کننده باشد

• در مسافت های کوتاه دسته دوچرخه را کمی بالاتر قرار دهید تا فشار کمتری به پرینه وارد شود

دوچرخه سواری موجب چه آسیب هایی در مچ دست و پا میشود

مهمترین آسیب های وارده به مچ دست در دوچرخه سواران سندروم تونل کارپ و سندروم تونل اولنار است که معمولا به علت تکنیک اشتباه در گرفتن دسته دوچرخه ایجاد میشود.

سندروم تونل اولنار که در دوچرخه سواران به آن فلج دسته دوچرخه Handlebar palsy هم میگویند به علت فشار دسته دوچرخه به عصب اولنار در ناحیه مچ دست ایجاد میشود.

این آسیب بیشتر در کسانی بوجود میاید که در موقع گرفتن دسته دوچرخه مقدار زیادی از وزن تنه خود را بر روی مچ دست انداخته و بخصوص برجستگی استخوانی که در پاشنه مچ دست در طرف استخوان اولنار قرار دارد را بر روی دسته دوچرخه فشار میدهند.

مسیر عصب اولنار و فشار دسته دوچرخه به آن

این برجستگی استخوانی همان استخوان همیت بوده و از کنار این استخوان, عصب اولنار عبور میکند. وقی دوچرخه سوار تمام فشار وزن تنه را بر روی طرف آلنار مچ دست میاندازد عصب اولنار در این ناحیه تحت فشار قرار میگیرد.

علائم این بیماری بصورت احساس خواب رفتگی انگشتان کوچک دست و گزگز و مور مور آنها است. گاهی اوقات همراه با این علائم حسی علائم حرکتی بصورت احساس ضعف و کاهش قدرت در انگشتان دست و یا حتی تغییر شکل و انحراف انگشتان کوچک دست به پشت و یا لاغر شدن عضلات بین استخوان های کف هم دست ایجاد میشود.

راه پیشگیری از این بیماری اینست که در هنگام دوچرخه سواری ارتفاع دسته دوچرخه را طوری تنظیم کنیم که فشار وزن کمتر به مچ دست وارد شود. از طرف دیگر در حین گرفتن دسته دوچرخه برجستگی استخوان همیت را به دسته دوچرخه فشار ندهیم و در حین دوچرخه سواری وضعیت مچ دست بر روی دسته دوچرخه را مرتبا تغییر دهیم.

بیماری دیگر که در مچ دست دوچرخه سواران ایجاد میشود سندروم کانال کارپ است. این مشکل معمولا به علت انحراف شدید مچ دست به عقب در حین گرفتن دسته دوچرخه ایجاد میشود.

در این حال عصب مدیان در مچ دست تحت کشش و فشار زیاد قرار گرفته و علائم بیماری بصورت بیحسی و گزگز در انگشتان دوم و سوم دست بروز میکند. برای پیشگیری از این بیماری باید دقت کرد تا در حین گرفتن دسته دوچرخه، دست در امتداد ساعد قرار گرفته و مچ دست زیاد به عقب انحراف پیدا نکند.

مچ پا و دوچرخه

یکی از مشکلات مچ پا در دوچرخه سواران تاندنیت آشیل است که موجب درد پشت مچ میشود. این مشکل معمولا به علت بالا قرار گرفتن زین دوچرخه ایجاد میگردد. در این موارد وقتی رکاب در ساعت شش یعنی پایین ترین موقعیت خود قرار دارد پنجه پای دوچرخه سوار به رکاب نمیرسد و وی مجبور است مچ پای خود را به پایین خم کند.

همین خم کردن مچ پا موجب فشار بیش از حد به تاندون آشیل و بدنبال آن التهاب تاندون میشود. علت دیگر این مشکل اینست که دوچرخه سوار نوک پنجه خود را بر روی رکاب قرار میدهد و فشار به رکاب را با نوک پنجه انجام میدهد که اشتباه است.

از دیگر علل درد مچ پا در دوچرخه سواران تغییر زیاد شیب کف پا در حین رکاب زدن است. به این معنی که وقتی کف پای دوچرخه سوار در بالاترین یا پایین ترین حالت چرخش رکاب قرار میگیرد دوچرخه سوار به آن شیب های متفاوتی میدهد. این کار موجب اعمال فشار زیاد به مفصل مچ پا و دردناک شدن آن میشود.

درد کف پا در دوچرخه سواران میتوان به علت کفش نامناسب و یا استفاده زیاد از دنده سنگین ایجاد شود.

گزگز پا در دوچرخه سواران معمولا به علت استفاده از کفش تنگ یا سندروم کمپارتمان مزمن در ساق ایجاد میشود.

همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.

این مقاله چقدر مفید بود ؟

لطفا در زیر امتیاز بدهید