فیزیوتراپی انگشتان دست در منزل

دست شاید مهم ترین عضو بدن برای انجام دادن کارهای روزمره باشد. در این نوشتار با هم می خوانیم که فیزیوتراپی تخصصی دست در منزل یا در کلینیک فیزیوتراپی چقدر به بهبود کیفیت زندگی افراد دچار مشکلات پزشکی دست کمک می کند. در این مقاله با این که فیزیوتراپی دست چگونه انجام میشود بیشتر آشنا می شویم.

فیزیوتراپی دست چیست؟

فیزیوتراپی دست عبارت است از: به کارگیری دانش درمان فیزیکی برای هر مفصل و عضله ای که در حد فاصل نوک انگشتان دست تا بازو قرار دارد. فیزیوتراپی دست یک علم است که با به کار گرفتن آن می توان قدرت و محدوده حرکتی این عضو مهم بدن را بهبود بخشید. بازو، آرنج، ساعد، مچ و در نهایت دست، بخش هایی هستند که ممکن است در حرکات فیزیوتراپی دست هدف فیزیوتراپیست باشند. کسانی برای فیزیوتراپی دست مراجعه می کنند که به طور معمول یک آسیب یا یک بیماری مزمن باعث ایجاد مشکل حرکتی یا ناراحتی و درد در دست آنها شده است. اگر به هر دلیل کارآیی دست ما کم شده است می توانیم با مراجعه به یک فیزیوتراپیست و با روش ها و حرکات فیزیوتراپی دست، کارکرد دست خود را تقویت کنیم و مشکل موجود را به حداقل ممکن برسانیم.

فیزیوتراپی دست برای چه افرادی مناسب است؟

درمان و توانبخشی دست در نواحی مختلف (مچ، کف، انگشتان، ساعد و...) با استفاده از تمرینات ورزشی و نرمشی و روش ها و تکنیک های درمانی فیزیوتراپی، موجب بهبود آسیب های مربوط به دست بیمار و همچنین افزایش سرعت بهبود و دامنه حرکتی دست می شود. همچنین انجام این روش درمانی، برای افرادی که دچار آسیب های دست و یا بیماری های مرتبط با آن و استخوان ها، مفاصل، رباط ها و...شده اند، بسیار لازم و ضروری است و نباید در انجام آن کوتاهی صورت بگیرد. بعضی ها بر این باورند که اگر در سنین پایین و در جوانی دچار آسیب های کوچک و خفیف و یا دردهای ناگهانی و تدریجی در قسمت های مختلف دست شوند، نیاز به انجام درمان خاصی ندارند و خود به خود درمان شده و بهبود می یابند. درست است که در سن پایین تر و در جوانی روند درمان و بهبود سریع تر و همچنین درصد موفقیت و بهبود بسیار بیشتر از دوره پیری و سالمندی است، اما این تصور نیز اشتباه و غلط بوده و حتی در سنین پایین و در جوانی نیز باید برای درمان اینگونه دردها و بیماری ها سریعا اقدام کرد. بعد از انجام جراحی های دست، برای بازگشت عملکرد سابق دست و تسریع در روند درمان، پیشرفت در بهبود و افزایش دامنه حرکتی دست، انجام تمرینات فیزیوتراپی (ورزشی و نرمشی) و همچنین استفاده از متدها و روش های خاص و مختلف درمانی از جمله، الکتروتراپی، منوال تراپی، شاک ویو، لیزر تراپی، اولتراسوند تراپی و... بسیار مفید، لازم و ضروری می باشد. همچنین برای جلوگیری از ایجاد بیماری ها و عوارض مختلف و مقاومت در برابر آسیب هایی از جمله ضربه و فشارهایی که در اثر سوانح اتفاق می افتند، نیز از متدها و تکنیک های خاص فیزیوتراپی مخصوصا تمرینات ورزشی مناسب استفاده می شود. این تکنیک ها برای افرادی که از شرایط خاص برخوردار نیستند و شامل موارد منع فیزیوتراپی نمی شوند، مناسب می باشند.

آسیب ها، بیماری ها و عوارضی که موجب ایجاد ناهنجاری در دست بیمار می شوند و باید سریعا در جهت درمان آن، فیزیوتراپی به روش های خاص و مختلف انجام بگیرد، عبارتند از:

1. شکستگی های نواحی مختلف دست( کف دست، انگشتان، مچ دست، ساعد، آرنج و بازو، شانه)
2. پارگی و آسیب های تاندون و رباط ها
3. شکستگی ها و در رفتگی های دست
4. کیست مچ دست
5. سندرم تونل کارپال
6. در رفتگی ها، کشیدگی ها و رگ به رگ شدن های مچ دست، آرنج، ساعد و...
7. خشکی و سفتی عضلات دست و اسپاسم های عضلانی
8. آسیب بافت های همبند دست
9. بی حسی و گزگز
10. تورم و التهاب تاندون ها و دست
11. پیچ خوردگی مچ دست
12. قفل شدن و خم نشدن انگشتان دست
13. ضعف و عدم توانایی در خم و راست کردن مچ دست، آرنج و...
14. آسیب های ورزشی از جمله شکستگی های آرنج، ساعد و...
15. عدم انعطاف پذیری دست
16. دردهای خفیف و شدید دست
17. فلج موقتی دست
18. پوکی استخوان و آرتروز ها

فیزیوتراپی دست در منزل

لازم بذکر است که کلیه تمرین هایی که در بالا ذکر شده است را می توانید با یک برنامه دقیق و منظم در منزل هم انجام دهید، اما بهتر این است که این تمرینات را زیر نظر یک فیزیوتراپیست با تجربه انجام دهید تا ضمن آموزش فیزیوتراپی دست در منزل به طور درست و دقیق این تمرینات نظارت کافی و مناسب هم بر روی تمرینات شما داشته باشد. البته نکته بسیار مهمی که قبل از ورزش انگشتان دست خود لازم است انجام دهید این است که اگر انگشتان قبل از تمرین های ورزشی دچار خستگی و درد شده باشند، حتما آن ها را گرم کنید، زیرا سرعت بهبود انگشتان را در هنگام ورزش کردن افزایش می دهد که برای این کار می توانید از حمام آب گرم استفاده کنید یا می توانید دستانتان را با کرم یا روغن نرم کنید و بعد از آن یک دستکش پلاستیکی دست کنید و به مدت یک ربع داخل آب گرم بگذارید که باعث می شود سریعا انگشتان دست گرم شده و مفاصل نرم تر شوند. البته برای سایر قسمت های آسیب دیده دست هم می توانید از فیزیوتراپی در منزل استفاده نمایید.

هزینه فیزیوتراپی دست در منزل و کلینیک

دلایل و عوامل متفاوتی وجود دارد که روی تعرفه و هزینه فیزیوتراپی انگشت دست تاثیر می گذارد. هر سال از طرف وزرات بهداشت تعرفه های متفاوتی برای خدمات متفاوت فیزیوتراپی دست به کلینیک های فیزیوتراپی اعلام می گردد که اصولا به تعداد جلسات و نوع تمرینات بیمار وابسته است. از طرف دیگر بیمارانی که دارای بیمه تکمیلی می باشند، می توانند با توجه به سقف هزینه ای که بیمه آن ها در نظر دارد این هزینه ها را دریافت نمایند. این تعرفه ها برای دیگر فیزیوتراپی ها مانند فیزیوتراپی پا، فیزیوتراپی گردن و ... نیز هر ساله اعلام می گردد.

مزایای فیزیوتراپی دست

توانبخشی و فیزیوتراپی دست در نواحی مختلف دست (مچ، انگشتان، ساعد وآرنج، بازو و شانه) باعث کاهش درد، جلوگیری از ایجاد آسیب های شدید و همچنین بازگشت دوباره عارضه می شود. همچنین می تواند به کیفیت عملکرد بعد از انجام جراحی های دست، کمک کند. مزایا و فواید فیزیوتراپی دست عبارتند از:

1. افزایش دامنه حرکتی دست در (کف، انگشتان، مچ، ساعد و آرنج، شانه و بازو)
2. درمان شکستگی ها و در رفتگی های مچ دست، انگشتان، ساعد، آرنج، بازو و آرنج
3. درمان رگ به رگ شدن ها و کشیدگی های تاندونی دست
4. درمان پارگی های تاندون ها و رباط های دست
5. درمان عارضه آرتروز دست
6. درمان بی حسی و ناتوانی و ضعف در دست
7. درمان سندرم تونل کارپال
8. افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری
9. درمان خشکی، سفتی و اسپاسم های عضلانی دست
10. افزایش گردش خون در بافت های آسیب دیده
11. افزایش اکسیژن در ناحیه بافت های آسیب دیده
12. ترمیم بافت های آسیب دیده
13. تقویت عضلات دست ورزشکاران
14. جلوگیری از ایجاد آرتروز
15. درمان عارضه روتاتور کاف در شانه
16. درمان دردهای خفیف و شدید در مچ، انگشتان، آرنج و ... بر اثر اختلالات در عصب ها ،تاندون ها، مفاصل و....
17. درمان قرمزی و تورم و التهاب های دست
18. بهبود عملکرد دست و تسریع در درمان بعد از جراحی
19. درمان انواع عارضه های دست در نواحی مختلف
20. درمان لرزش های دست
21. درمان قفل شدگی های اگشتان دست و دست
22. درمان کیست مچ دست

مراحل و چگونگی فیزیوتراپی دست

توانبخشی دست به صورت های مختلف و بر روی نواحی مختلف دست انجام می گیرد. این درمان یا به صورت نرمش و تمرینات مناسب و خاص ورزشی بوده و یا به همراه آن از روش ها و تکنیک های مختلف درمانی توسط دست یا دستگاه و تجهیزات متفاوت، استفاده می شود. در ابتدا پزشک بیمار را برای درمان نزد فیزیوتراپیست مجرب می فرستد، سپس:

1. در جلسه اول بیمار و فیزیوتراپیست با هم آشنا شده و درمورد شرایط بیمار و همچنین نگرانی های او و نحوه کار فیزیوتراپیست صحبت می کنند. (اگر فیزیوتراپی در جهت بهبود بعد از جراحی انجام شود، فیزیوتراپیست آموزش هایی را به بیمار و مراقب او داده و همچنین بعد از جراحی در زمان بستری بیمار در بیماستان با انجام یک سری کارها و فعالیت ها به بهبود بیمار کمک می کند.)
2. بعد از بررسی شرایط بیمار و سوابق پزشکی او و همچنین انجام معاینات فیزیکی لازم ( تکان دادن دست، بالا و پایین بردن و چرخاندن آن، تکان دادن انگشتان و خم و راست کردن آن ها و....) شدت عارضه را بررسی کرده و تشخیص می دهد. بعد از آن درمان های مورد نیاز را به بیمار گفته و بیمار را با نوع درمان ها و نحوه انجام آن ها آشنا می کند و نگرانی بیمار را بر طرف می سازد.
3. سپس نوع تمرینات ورزشی و مدت زمان انجام آن ها، چگونگی انجام آن ها و تعداد تکرار را به صورت برنامه ای تنظیم کرده و به بیمار ارائه می دهد. در مرحله ی بعد درمان های دیگر از جمله متدها و روش های خاص فیزیوتراپی دست ( اولتراسوند تراپی، کایروپراکتیک، شاک ویو، لیرز تراپی و..) را با توجه به ناحیه آسیب و میزان و شدت آسیب و عارضه تعیین کرده و تعداد آن و نوع آن را نیز به بیمار اعلام می کند. سپس بیمار فرم مشخصات را پر کرده و فیزیوتراپیست برنامه کامل درمانی را همراه با روز و ساعت جلسات درمانی به بیمار تحویل می دهد.
4. در نهایت فیزیوتراپیست کلیه جلسات، درمان ها و نحوه انجام آن ها را بررسی و محاسبه می کند و هزینه کلی را به بیمار اعلام می کند. بعد از پرداخت هزینه توسط بیمار درمان آغاز می شود.( هزینه درمان با توافق طرفین به صورت نقد،چک و قسط پرداخته می شود.)

سوالات متداول فیزیوتراپی دست

1. فیزیوتراپی دست، در چند جلسه انجام می شود؟

   توجه به میزان و نوع عارضه و آسیب دست و همچنین ناحیه آسیب (انگشتان، کف، مچ، ساعد، آرنج، بازو و شانه)، مدت زمان و دوره درمان فیزیوتراپی مشخص می شود و این دوره قابل تغییر است. به طور کلی باید گفت که نمی توان تعداد جلسات فیزیوتراپی را به طور دقیق و قطعی مشخص کرد. اما معمولا بین 5 تا 15 جلسه فیزیوتراپی با انجام روش های مختلف، برای درمان آسیب های دست در نواحی مختلف دست نیاز است.

2. هرجلسه فیزیوتراپی دست چقدر زمان می برد؟

   جلسات فیزیوتراپی با توجه به نوع و روش درمانی و تعداد آن ها متفاوت و متغیر است. اما به طور معمول بیشتر از یک ساعت نخواهد شد. هر جلسه درمانی فیزیوتراپی دست، حدودا بین 30 تا 60 دقیقه زمان برده و طول می کشد.

3. آیا همه ی بیماران می توانند از روش های فیزیوتراپی دست با برق (الکتروتراپی) استفاده کنند؟

   همانطور که فیزیوتراپی به بهبود وضعیت دست بیمار، افزایش دامنه حرکتی و همچنین کاهش درد و تورم دست کمک می کند، گاهی اوقات برای بیماران مضر می باشد و می تواند باعث ایجاد آسیب های بدتر و جدی تر در بدن شود. انجام بعضی از روش ها و تکنیک های فیزیوتراپی مخصوصا روش هایی با تحریکات الکتریکی یا همان الکتروتراپی برای بعضی از افراد نامناسب و خطرناک می باشد. این گروه که از شرایط خاصی برخوردارند، نباید فیزیوتراپی دست را بدون اجازه پزشک و توسط تکنیک های الکتروتراپی انجام دهند.
   • افرادی که در بدن خود تومورهای سرطانی دارند.
   • افرادی که قلبشان با باتری کار می کند.
   • زنان باردار
   • افراد با فشار خون بالا

4. آیا بیمه به درمان های فیزیوتراپی دست تعلق می گیرد؟

   باید گفت اگر این روش درمانی در کلینیک و بیمارستان انجام شود، بیمه درصدی از هزینه را تقبل کرده و می پردازد. اما اگر درمان در خانه انجام شود و بیمار نیز توانایی مراجعه به مرکز درمانی را داشته باشد، بیمه هیچ هزینه ای را تقبل نکرده و کلیه هزینه بر عهده بیمار می باشد. (توجه کنید مراکز مختلف درمانی با بیمه های متنوعی قرارداد بسته و همکاری می کنند و هر کدام از آن ها با توجه به نوع بیمه ،درصدی از هزینه کلی را به جای بیمار به مرکز درمانی پرداخت می کنند.)